Komunikazio-prozesuak ikasgelan
| Orientabide orokorrak |
|
Irakasleak ikas-jarduerak planifikatzean kontuan hartu beharreko faktore inportantea izaten da, ezbairik gabe, ikasleak modu argian ikustea dena delako aktibitate didaktikoa amaitutakoan, lehen egiten ez zekien zerbait egiten badakiela, eta hori gainera, ikuspuntu komunikatibo batetik erabilgarria izan daitekeela (Cervantes Institutua, 1994:82).
Gramatika-egitura zein trebetasunen lanketak dimentsio komunikatiboa hartuko du, ikasle eta irakasleen arteko gogoetaren bitartez egitura horiek jarduera komunikatibo zehatzekin nola lotzen diren ikustarazten bada.
Komunikazio-prozesuak
Esana dugu ikasleek euskaraz komunikatu ahal izateko gaitasuna garatu behar dutela. Helburu hori lortzeko, ahal den neurrian, ikasgelako ikas-aktibitateek eguneroko bizimoduan gertatzen diren komunikazio-prozesuen ezaugarriak jaso behar dituzte. Hona hemen (op. cit.) prozesu horien hainbat ezaugarri:
Informazio-hutsunea
Oro har, eguneroko komunikazioa bi pertsona edo gehiagoren artean gertatzen da. Pertsona horietako batek besteek ez duten informazioa izaten du eta beraz, komunikazioaren helburua solaskideen arteko informazio-hutsune hori betetzea izaten da.
Hizkuntzaren elementuak aukeratzeko askatasuna
Ahozko komunikazioaren ezaugarrietako bat denbora errealean gertatzea da, hau da, hiztunak adierazi nahi dituen ideiak berehalakoan aukeratu behar ditu, baina baita ideia horiek gauzatzeko erabiliko dituen baliabide linguistikoak ere. Entzutean ere, hiztunak ezin du aurretiaz jakin solaskideak zer eta nola esango duen .
Mezuaren asmo komunikatiboa
Lehen ere aipatu dugunez , esanahi literalaz gain, enuntziatu bakoitzak asmo komunikatibo jakin bat izango du, entzule edo irakurlearentzat halako eragina sortuz. Horrela, hiztunak zer esaten duen baino, ia beti izaten da inportanteagoa zer esan nahi duen.
Printzipio metodologikoak
Hona hemen komunikazio-prozesu horien ezaugarrietatik eratortzen diren zenbait printzipio metodologiko:
Informazio-transferentziaren printzipioa
Ikuspegi komunikatiboaren ezaugarrietako bat informazio jakin bat ulertu eta transmititzea da. Oro har, klaseari begirako jarduera guztiek lortu beharko lukete benetako informazio berria edo errelebantea transmititzea. Transmititze horiek testu/ikasle/irakasleen artekoak izango dira, ahoz eta idatziz egindakoak. Horrek, batetik, benetako komunikazioa ahalbidetuko du eta bestetik ikasleen interesa piztu. Ahozko edo idatzizko testu batetik informazioa lortuta, besteri transmititzea izan daiteke jarduera askoren funtsa.
Gap informazioaren printzipioa
Gap informazioa printzipioaren arabera, ikasleek duten informazioa partziala izanik, sarritan bikotekide, taldekide, irakasle edo bestelako baliabideei —artikuluak, irratsaioak...— esker osatuko da, ikasleek elkarren beharra izatea lortuko delarik. Horrela gertatzeko eta informazioa osorik jasotzeko modurik ez izateko, ikasleek langai dituzten aho-idatzizko testuak zenbaitetan ezberdinak edo osatugabeak izango dira.
Ataza baten dependentzia-printzipioa
Honen bitartez ikastaroan zehar edo aurreko ariketaren batean jasotako informazioa beste jarduera bati begira erabiltzea lortuko genuke. Adibidez, ikasleetako batek bestek esandakoa kontuan harturik, informazioren bat osatu behar badu, transmititze- eta ulertze-aktibitatea lehenago gertatuko da, eta ondo egina beharko du izan, bestela gerokoak ez baitu arrakastarik izango. Atazen arteko interdependentziak ikasleen motibazioa areagotzen du.
Edukien zuzenketa-printzipioa
Momenturen batean ikasleak ekoiztutako hizkuntzaren eraginkortasun komunikatiboa ebaluatu behar da, beti ere burutzen ari den jardueraren aldean. Azken batean trebetasunetan zuzentzea hizkuntz erabilera zuzentzea da. Are gehiago, horixe ebaluatu beharko da sarrien.
Esaten dena vs. esan nahi dena
Mezuaren asmo komunikatiboari dagokionez, azpimarratzekoa da enuntziatuen hiru maila horiek kontuan hartzeak komunikazio-prozesuen lanketa mesedetuko duela, ulermenean zein ekoizpenean. Horregatik, klaseko aktibitateetan hiru elementu horien garrantzia agertu beharko da eta horien arabera jokatu.
Bibliografia
- CERVANTES INSTITUTUA (1994): La enseñanza del español como lengua extranjera. Plan Curricular del Instituto Cervantes
