Testua diskurtsoa
| Hizkuntz analisirako irizpideak |
|
Perpausaren esparrua gainditu eta testuarenera igaro beharra ikusten dugu. Gaur egun testua zer den definitzeko adostasun handirik ez badago ere, esan genezake komunikazio-ekintza batean sortzen den hitzezko edozein produkzio osoa dela (Cassany et. al, 1994). Testua kontzeptuaren ondoan diskurtsoarena azaltzen zaigu. Zenbaitentzat diskurtsoa kontzeptu orokorragoa izango litzateke —kontestualizatutako erabilera linguistikoa, ahozkoa zein idatzizkoa— eta enuntziatua zein testua diskurtsoaren analisi-unitateak (Calsamiglia&Tusón, 1999:15-19). Besterentzat, ordea, diskurtso hitza ahozko kodeari dagokion bitartean, testua idatzizkoari dagokio (Alcaraz & Martínez, 1997:185).
Hitzezko produkzioa testutzat jo ahal izateko, testualitatea izan beharko du, hau da, testualitate-ezaugarriak bete beharko ditu, hala hola, egokitasuna, koherentzia eta kohesioa.
- Egokitasuna hizkuntz aldaeren ezagutza da. Hizkuntza ez da inoiz ere homogeneoa eta horregatik, hainbat aldagairen arabera (komunikazio-egoera, hiztunen arteko harremana, komunikazio-kanala, erregistroa...) aldaerak izango ditu.
- Koherentziaren izaria semantikoa izanik, testu batean zein informazio eta nolako hurrenkeran agertu behar den esango digu. Hartzaileak koherentzia igartzeko, interpretatu beharra izango du. Izan ere, koherentzia esanahiaren sakoneko antolamenduari dagokio.
- Kohesioaren izaria, ordea, linguistikoa da, eta funtzioa testuaren enuntziatuak baliabide linguistikoen bitartez lotzea izango da. Hartzaileak konexio linguistikoen sare horri esker testuen kodifikazioa eta deskodifikazioa egiteko modua izango du. Kohesioak, koherentziak ez bezala, agerikoa izan behar du testuan.
Aztergai izango ditugun hizkuntz egitura asko diskurtsoan baino ezin dira aztertu. Izan ere, perpausaren esparrua oso murritz geratzen da benetako komunikazioan suertatzen den funtsezko informazioa jasotzeko, hala nola, igorlea eta hartzailearen arteko harremana, gaia, kanala... Horiek horrela, gure analisiak testuinguru jakin baten barruan kokatzen saiatu behar genuke.
Beraz, testua (ahozkoa zein idatzizkoa) gutxieneko unitate komunikatibotzat jotzen da gaur egun. Testu-tipologiak testuen sailkapenerako marko abstraktuak dira. Horiek, ordea, testu-era jakinetan gauzatzen dira. Honela, bada, narrazioa testu-motetako bat izango da eta horren barruan txistea zein eleberria izango ditugu. Azken hauek testu-erak izango dira.
Bibliografia
- ALCARAZ, E.; MARTÍNEZ, M. A. (1997): Diccionario de lingüística moderna. Barcelona, Ariel
- CALSAMIGLIA, H.; TUSÓN, A. (1999): Las cosas del decir. Manual de análisis del discurso. Barcelona, Ariel
- CASSANY, D.; LUNA, M.; SANZ, G. (1994): Enseñar lengua. Barcelona, Graó
